Üniversitemizin adını aldığı ünlü İslam âlimi İbn Haldun, doğumunun 688. yıl dönümünde anılıyor. Bu çerçevede Anadolu Ajansı da Rektörümüz Prof. Dr. Recep Şentürk'ün görüşlerine yer vererek İbn Haldun hakkında özel bir haber yayınladı.
Haberde İbn Haldun'u tarihsel bir figür olarak görmenin, onu bugün işlevsiz kılmakla eşdeğer olduğunu belirten Prof. Şentürk, bilakis İbn Haldun'un fikirlerinin bugünün sosyal olaylarını anlamak ve çözüm üretmekte büyük bir değeri haiz olduğunu belirtti. Rektörümüz ayrıca İbn Haldun'un modern sosyal bilimlerin öncüsü değil, alternatifi olduğunu belirtti. Röportajın tamamı için: https://www.aa.com.tr/en/culture/ibn-khaldun-not-only-pioneer-in-social-sciences-also-an-alternative/1859610
Haber görseli: İbn Haldûn’un Muḳaddime adlı eserinin ilk iki sayfası (Süleymaniye Ktp., Esad Efendi, nr. 2418)
İbn Haldun’un Kısa Hayat Hikayesi: İbn Haldun’un tam künyesi Ebû Zeyd Veliyyüddîn Abdurrahmân b. Muhammed b. Muhammed b. Muhammed b. Hasen el-Hadramî el-Mağribî et-Tûnisî’dir. 1 Ramazan 732’de (27 Mayıs 1332) Tunus’ta doğan İbn Haldun, aslen Yemen’in Hadramut bölgesinden olduğu için Mukaddime’de Hadramî nisbesini kullanmış, Tunus’ta doğmuş olması sebebiyle Tûnisî, hayatının büyük kısmını Kuzey Afrika’da geçirmesi dolayısıyla Mağribî nisbeleriyle de anılmıştır. İbn Haldûn’un ataları, Endülüs’ün fethi sırasında buraya gelip Karmûne (Carmona) şehrine yerleşmişlerdi.
Bu aileden Endülüs’e ilk gelen Hâlid b. Osman b. Hânî’dir. Hâlid ed-Dâhil olarak da bilinen Hâlid’in ismi Endülüs’te âdet olduğu üzere saygı ifadesi olarak “Haldûn” şeklinde söylenmeye başlanmış, onun soyundan gelenler de Benî Haldûn diye tanınmıştır. Karmûne’de bir süre ikamet eden Haldûnoğulları, daha sonra yerleştikleri İşbîliye’de (Sevilla) ve ardından Endülüs’teki siyasi belirsizliklerden dolayı yerleştikleri Tunus’ta saygın bir aile olarak tanınmışlar, Endülüs’te ve Kuzey Afrika’da siyasî ve ilmî alanda önemli rol oynamışlardır. Kastilya kralı müslümanların elinde bulunan şehirleri işgale başlayınca kendilerine güvenli bir yer arayan Benî Haldûn, Hafsîler’in merkezi olan Tunus’a yerleşti.
Başta babası olmak üzere Muhammed b. Arabî el-Hasâyirî, Muhammed b. Şevvâş ez-Zerzâlî, Ahmed b. Kassâr, Muhammed b. Bahr, Muhammed b. Câbir el-Vâdîâşî gibi âlimlerden Arap dili ve edebiyatı konusunda dersler alan İbn Haldun, Muhammed b. Abdullah el-Ceyyânî, İbn Abdüsselâm el-Hevvârî, Muhammed el-Kasîr ve Muhammed b. Süleyman es-Sattî gibi âlimlerden fıkıh; Ebû Muhammed Abdülmüheymin el-Hadramî’den hadis ve siyer, Ahmed ez-Zevâvî’den kıraat, Muhammed b. İbrâhim el-Âbilî’den fıkıh usulü, kelâm, mantık, felsefe ve matematik dersleri aldı. Tunus, Fas ve Endülüs’te çeşitli devlet kademelerinde görev alan İbn Haldun, aynı zamanda kütüphanelerde ilmî çalışmalarını ilerletirken, birçok âlimden de istifade etti. Çeşitli zamanlarda göçebe Arap kabilelerini yakından gözlemleme fırsatı da bulan İbn Haldun, Benî Arîf kabilesinin yanında iken, Benî Tûcîn beldesindeki İbn Selâme Kalesi’ne yerleşerek burada dört yıl sakin bir hayat yaşadı, el-ʿİber adlı tarihini yazmaya başladı. el-ʿİber’in birinci kitabını oluşturan ünlü Mukaddime’sinin müsveddelerini 1377 yılında tamamladı. Hayatının ilk yirmi yılını Tunus’ta, yirmi altı yılını Cezayir, Fas ve Endülüs’te, dört yılını yine Tunus’ta, son yirmi dört yılını da Kahire’de geçiren İbn Haldûn iyi bir eğitim görmüş, küçük yaştan itibaren ilim ve fikir hayatına ilgi duymuş, aynı zamanda bir siyasetçi olarak Merînî, Hafsî ve Abdülvâdî hânedanlarının yönetiminde bazan sultan ve emîrler kadar etkili olmuştur. Diğer taraftan sık sık kabileler arasında dolaşarak bedevî kabile hayatını yakından tanımış, fırsat buldukça da ilim ve öğretimle meşgul olmuştur. Ünlü Mukaddime’sini böyle bir bilgi ve deney birikimiyle kaleme almıştır.
